O RUCHU RODAKÓW
PRZYSTĄP DO RUCHU RODAKÓW
RODAKpress - head
HOME - button
Szlakiem historii polskich rodów - Polska - ANNA WITEK

 

 

 

 

 

 


Szlakiem historii polskich rodów
Ostatni gospodarz kórnickiego Zamku - Władysław Hrabia Zamoyski

Wakacyjne odwiedziny Ojczyzny. Miejsca pełne historii i tradycji rodów, o których pamiętać należy. Jak Kórnik - rody Działyńskich i Zamoyskich - którego ostatni włodarz, Władysław hrabia Zamoyski, pisał: "Wszystko, cośmy posiedli, ma służyć Ojczyźnie i Rodakom potrzebującym lub nieszczęśliwym, szczególnie od Macierzy oderwanym".

Władysław Zamoyski, sam obywatel francuski, to jeden z głównych, chociaż zakulisowych działaczy Komitetu Narodowego Polskiego. Dni spędzał na posiedzeniach, a noce często na pisaniu, przygotowując dokumenty, opracowania, odezwy dla tych, co wyjeżdżali za granicę: do Szwajcarii, Anglii i USA. Szereg broszur, a nawet książek wyszło spod jego pióra pod nazwiskiem innych Polaków czy Francuzów, z całą pewnością jego staraniem i na jego koszt. Owocem tej pracy były też odczyty i artykuły. Trzeba było ogromnego wysiłku, żeby zainteresować "zmaterializowaną i obojętną" opinię francuską czy angielską tragedią rozbiorów Polski.

Do historii przeszedł jako ten, który w 1925 roku ofiarował dobra Kórnickie wraz z Zamkiem, biblioteką i dziełami sztuki Narodowi Polskiemu, tworząc Fundację. Kórnik, aż do 1953 roku był Fundacją, posiadał liczne majątki ziemskie, które liczyły razem 7188 ha. W 1953 roku dobra zostały skonfiskowane przez rządy komunistyczne, a Zamek ze zbiorami oddane Polskiej Akademii Nauk. W konsekwencji zlikwidowania dobrego zabezpieczenia w postaci wielkich dóbr, rozpoczęły się kłopoty finansowe.

Dzisiejszy Zamek jest muzeum prowadzonym przez PAN. Wspaniałe zbiory, zawierające ogromną ilość dzieł sztuki narodowej i obcej, kilkaset tysięcy książek, starodruków i rękopisów, a także zabytki sztuki egzotycznej, zebrane przez Działyńskich i Zamoyskich, ofiarowane narodowi - które niemal nietknięte przetrwały obie wojny - czynią z Kórnika najciekawszą w swoim rodzaju rezydencję w Polsce. Zamek w Kórniku jest obiektem właśnie dlatego wyjątkowym, gdyż zachował po dziś dzień swój dawny charakter: prywatnej rezydencji kolekcjonerów pamiątek narodowych i dzieł sztuki, dzięki czemu nie ma w nim nic z anonimowości wnętrza muzealnego. Jest ciepło domu: gabinety, salony, sypialnie tchną autentycznością.

Z myślą o narodzie pomnażał hrabia Władysław Zamoyski majątek rodzinny, który zgodnie z zapisem testamentowym Jana Kantego Działyńskiego, miał służyć "pożytkowi i chwale narodu, a nie rodziny". Z myślą o narodzie nabył dobra zakopiańskie i prowadził 20-letni proces o część Wysokich Tatr, w wyniku którego okolice Morskiego Oka włączono w granice ziem polskich. Kiedy z uporem poruszał wszędzie problem Morskiego Oka, na posiedzeniu w Krakowie ktoś się wreszcie zirytował: - Czy warto dla tej kupy kamieni i trochę wody tyle robić hałasu? - Zamoyski nie odpowiedział, ale po chwili usiadł na kapeluszu antagonisty, leżącym na sąsiednim fotelu. - Co pan robi!? Tam leży mój kapelusz! - Pan krzyczy o kapelusz, co wart kilka koron, a Polska nie ma wołać o najpiękniejszy zakątek swej ziemi? - zripostował właściciel Kórnika. Znane jest poczucie humoru, a nawet sowizdrzalstwo Władysława Zamoyskiego. Na procesie w Grazu, na pytanie jednego z wysokich dygnitarzy galicyjskich, kto spalił węgierskie schronisko, hrabia odpowiedział: "Górale mówią, że słoneczko przygrzało".

Ofiarował narodowi polskiemu zarówno dobra kórnickie, jak również Zakopane i Morskie Oko i zanotował potem: "Dziś najszczęśliwszy dzień w moim życiu. Nie mam już nic".

Po śmierci Hrabiego, jego wieloletni pracownik, ojciec noblistki Wisławy Szymborskiej, poświęcił mu wymowny wiersz, opublikowany w satyrycznym piśmie "Mucha": "Czy ci rząd za twe dary głośno podziękował? Czy cię stawiał za przykład dla obywateli? Czy rozgłosił twe imię? - Dałeś, a więc wzięli".

Anna Witek

12. 07. 2006r.
RODAKpress

 
RUCH RODAKÓW : O Ruchu Dolacz i Ty
RODAKpress : Aktualnosci w RR Nasze drogi
COPYRIGHT: RODAKnet
NASZE DROGI - button AKTUALNOŒCI W RR NAPISZ DO NAS